De Vlaamse Waterweg

Veilig te water als peddelsporter

De bevaarbare binnenwateren van Vlaanderen zijn er niet alleen voor de beroeps- en gemotoriseerde pleziervaart. Ook peddelsporters die te water gaan met een door spierkracht voortbewogen schip (kano, kajak, roeiboot, SUP, vlot, schip dat wordt voortbewogen d.m.v. het trappen op pedalen, …) zijn meer dan welkom. Wel zijn er enkele belangrijke veiligheidsvoorwaarden waarmee peddelsporters rekening moeten houden.

7 gouden regels voor peddelsporters 

1. De scheepvaart heeft altijd voorrang. 
2. Blijf aan stuurboord wal (rechts). 
3. Draag een wit licht als het donker of mistig is.
4. Hou rekening met de dode hoek van schepen. 
5. Kruis de waterweg loodrecht en snel.
6. Draag bij voorkeur opvallende kledij. 
7. Draag een zwem- of reddingsvest.

Veiligheid voor iedereen is een absolute prioriteit. En dat begint bij de kennis van de geldende reglementering en vaarregels. Vind hier het overzicht van alle geldende reglementering op de Vlaamse waterwegen.

Kom hoffelijk uit de (dode) hoek

Door de scheepvaart altijd voorrang te geven, vermijd je al veel gevaarlijke situaties. Houd in je door spierkracht voortbewogen schip daarom altijd stuurboord wal (rechts) aan. Geef de scheepvaart de nodige ruimte en houd hierbij rekening met de dode hoek. Grote schepen én alle lege schepen hebben een dode hoek, waardoor ze een beperkt zicht hebben vanuit de stuurhut op wat zich voor, naast of achter het schip afspeelt. Ze reageren trager en kunnen dus ook niet zomaar stoppen of uitwijken voor een peddelsporter zoals jij. Hoffelijkheid is dé gouden regel op de waterwegen, net zoals op de weg!

Goed voornemen? Goede gewoonte!

Rekening houden met de regels is dus een must wanneer je je in een kano, kajak of sup bevindt. Kruis de waterweg daarom altijd loodrecht en doe dit zo snel mogelijk, want hoe langer je in de vaargeul zit, hoe kwetsbaarder je bent als peddelsporter. Bij valavond of op mistige dagen is het dragen van een wit licht bovendien verplicht. Je zichtbaarheid nog verder verhogen, doe je door opvallende kledij te dragen. Maak er niet alleen een goed voornemen, maar ook een goede gewoonte van. 

Vergeet je zwem- of reddingsvest niet!

Een zwemvest helpt je met drijven en wordt vooral gebruikt door actieve watersporters. Een reddingsvest is gemaakt om je te redden: het draait je altijd op je rug met je gezicht omhoog indien je in het water belandt. Wanneer je een peddelsport uitoefent, doe je een vest aan. Een vest kan namelijk je leven redden. 

TIPS VOOR EEN GOED EN VEILIG GEBRUIK VAN JE VEST:

• Draag altijd je vest (het louter bijhebben “voor in geval dat” is niet genoeg). 
• Een goed motto is ‘Op het water, vest aan’!
• Zorg ervoor dat je vest niet te groot of te klein is. Een vest is een persoonlijk item – best schrijf je er je naam in.
• Draag je vest over je jas, niet eronder.
• Maak de ceintuur en alle sluitingen stevig vast. Vergeet ook de kruisbanden niet: deze voorkomen dat de vest over je hoofd uitschiet als je in het water belandt (of
  als je aan het vest terug aan boord wordt getrokken).
• Win advies in voor de juiste keuze van een vest. Relevant hiervoor zijn o.a. het type watersport dat je beoefent (en de gewenste bewegingsvrijheid) en op wat voor soort wateren je je begeeft, is het vest bestemd voor een kind of een volwassene, het benodigde drijfvermogen en draaikracht (de capaciteit). Denk ook goed na over de keuze voor een nieuw of tweedehands vest. En vergeet niet om je vest regelmatig te onderhouden en controleren. 

Test je kennis en herhaal indien nodig!

Verbodstekens

Gebodstekens

Aanwijzingstekens

Geluidseinen

Volgende seinen kunnen door beroeps- en pleziervaartuigen worden gebruikt.

Optische tekens

De algemene lichtvoering bestaat uit vier navigatielichten: het heklicht, het toplicht, stuurboordlicht en bakboordlicht. Deze zijn enkel zichtbaar vanuit bepaalde sectoren. Dankzij de diverse combinaties kan je bepalen welke richting een schip vaart ten opzichte van je eigen schip.

Waar mag je kanovaren, kajakken, roeien of suppen?

Dit is toegelaten op de bevaarbare binnenwateren in Vlaanderen, behalve op:

• het Kanaal Gent-Terneuzen;
• de vaargeul van de Beneden-Zeeschelde (het deel van de Zeeschelde stroomafwaarts van Burcht);
• bepaalde binnenarmen van waterwegen, zoals op de Reien in Brugge en de Afleiding van de Nete in Lier.

Je moet je gedragen naar het scheepvaartreglement met name: de scheepvaart heeft te allen tijde voorrang. Belangrijk hierbij is dat je steeds snel kan reageren en jouw koers kan aanpassen.

De Vlaamse Waterweg nv is er voorstander van om de zachte vormen van waterrecreatie bij voorkeur verder uit te bouwen op en langs kleinere waterwegen (CEMT-klasse I en II) waar de omstandigheden om deze recreatievorm te beoefenen veiliger zijn, of waar de randvoorwaarden voor recreatie beter kunnen ingevuld worden.

We raden aan om deze zachte vormen van waterrecreatie te beoefenen op de waterwegen die in geel werden aangeduid op onderstaande overzichtskaart.

Ontdek de mooiste peddelroutes in Vlaanderen

Sport Vlaanderen heeft in samenwerking met De Vlaamse Waterweg, VMM en verschillende gemeenten enkele mooie peddelroutes ontwikkeld. Je leest er alles over op de website van Sport Vlaanderen.

Kan je kanovaren/kajakken/raften/suppen op de Maas?

Waterrecreatie met door spierkracht voortbewogen kleine schepen zoals bv. kanovaren, kajakken,  raften, suppen, … op de Gemeenschappelijke Maas tussen Lanaken/Borgharen en Kinrooi/Stevensweert is niet altijd gemakkelijk.

De Gemeenschappelijke Maas is een regenrivier, waarvan het peil zeer sterk en zeer vlug kan wijzigen. Ook de stroomsnelheid van het water verschilt van plaats tot plaats en naargelang de (verschillende) weersomstandigheden. Elke kanovaarder moet daarom rekening houden met het grillige karakter van de Gemeenschappelijke Maas.

Laat je niet verrassen. Vaar veilig en wees bedacht op onverwachte situaties.

Wat heb je nodig?

Om op de Vlaamse waterwegen te mogen kajakken, kanovaren, suppen en roeien zijn geen documenten of brevetten vereist. Voor je eigen veiligheid en die van de andere waterweggebruikers moeten bepaalde zaken verplicht aan boord aanwezig zijn als je op de binnenwateren vaart. Deze staan opgelijst op de website van de FOD Mobiliteit en Vervoer.

Voor de beoefening van SUP worden volgende bijkomende voorwaarden gesteld:

• SUP mag niet beoefend worden tussen zonsondergang en zonsopgang.
• Het gebruik van een SUP-leash is verplicht.
• Bij SUP-initiaties en bij groepen van minimaal 15 deelnemers is het dragen van een zwemvest verplicht.

In- en uitstapplaatsen

De Vlaamse Waterweg investeert voor zachte recreatie op het water in de vorm van veilige in- en uitstapplaatsen op locaties die als geschikt worden beschouwd voor zachte recreatie.
Klik hier voor een overzicht van de beschikbare in- en uitstapplaatsen voor kano, kajak, SUP en roeien.

Toegang tot een sluis

De toegang tot de sluizen op de Vlaamse waterwegen wordt om veiligheidsredenen voor alle door spierkracht voortbewogen kleine schepen verboden. De Vlaamse Waterweg kan echter onder de door hen te stellen voorwaarden bij uitzondering de toegang toestaan. 

Uitzondering op het verbod van toegang tot een sluis voor door spierkracht voortbewogen kleine schepen kan overwogen worden in het kader van een georganiseerde toervaart of evenement. 

De Vlaamse Waterweg onderzoekt de vraag en gaat na of het schutten zodanig kan georganiseerd worden dat de impact op de vaartuigen tot een aanvaardbaar minimum herleid wordt. 

De Vlaamse Waterweg stelt, wanneer een bediening van de sluis verantwoord en mogelijk wordt geacht, de daaraan gekoppelde gebruiksvoorwaarden vast. Deze gebruiksvoorwaarden zullen rekening houden met de specifieke karakteristieken van de sluis evenals met de specifieke karakteristieken van de schepen en hun bemanning. Het dragen van een zwemvest zal steeds als voorwaarde gelden. Van een verplichting om zich achter en vooraan vast te leggen kan afgeweken worden. 

Bediening van een beweegbare brug

Een beweegbare brug kan worden bediend voor door spierkracht voortbewogen kleine schepen (zoals kano’s en kajaks, roeiboten, SUP) onder volgende voorwaarden: 

• er wordt enkel bediend voor een doorvaart op een bepaalde route;
• er wordt niet bediend wanneer er voldoende beschikbare hoogte is; 
• er wordt niet bediend voor heen en weer varen bv. voor trainingen; 
• er wordt niet bediend wanneer in- en uitstapplaatsen beschikbaar zijn, evenwel is een bediening voor een groep recreanten in het kader van een evenement waarvoor toelating werd gegeven wel mogelijk (aanvraag toelating zoals voor sluisbediening); 
• de bediening kan worden uitgesteld tot andere schepen zich aanbieden;
• in een stedelijke omgeving kunnen specifieke voorwaarden het bedienen bijkomend beperken. 

Doorvaren van en varen in snelvaartzones

De Vlaamse Waterweg gaat er bij de vaststelling van snelvaartzones van uit dat het varen in en het doorvaren van snelvaartzones met door spierkracht voortbewogen kleine schepen (zoals kano’s en kajaks, roeiboten, SUP) verboden is. Waar lokaal blijkt dat dit toch nodig is of mogelijk zou moeten gemaakt worden kunnen de nodige aanpassingen aan de gebruiksmodaliteiten van de snelvaartzone doorgevoerd worden, bijvoorbeeld door langs de oever een strook buiten de snelvaartzone te houden. 

Waar de snelvaartzones zich bevinden, kan je zien in deze lijst of op deze kaart.

Voor de georganiseerde toervaart of een evenement van door spierkracht voortbewogen vaartuigen kunnen specifieke afspraken voor het doorvaren van een snelvaartzone gemaakt worden. Dit dient aangevraagd te worden bij De Vlaamse Waterweg. Na onderzoek van de mogelijkheid tot toelating, zullen de nodige maatregelen en randvoorwaarden voor het doorvaren van de snelvaartzone worden vastgelegd.

Manoeuvreerbaarheid

Het Algemeen Politiereglement voor de Scheepvaart op de Binnenwateren stelt in artikel 1.06: ‘De lengte, de breedte, de diepgang, de hoogte, de snelheid en de manoeuvreerbaarheid van een schip, een samenstel of een drijvend voorwerp moet derwijze zijn dat de scheepvaart niet in gevaar komt’. Dit betekent dat het vaartuig (de kano, kajak, roeiboot, vlot, SUP, schip dat voortbewogen wordt d.m.v. het trappen op pedalen (waterfiets, riverbike), … in dit geval) voldoende snelheid en manoeuvreerbaarheid moet hebben, zodat de veiligheid van de recreant en die van de andere gebruikers van de waterweg (zoals o.a. de beroepsvaart en de gemotoriseerde pleziervaart) niet in het gedrang komt.

Organisatie van evenementen

Op deze pagina kan je terugvinden wanneer jouw activiteit aanzien wordt als een evenement en je dus hiervoor een aanvraag moet indienen.

Is varen met een vlot toegelaten op de bevaarbare waterwegen in Vlaanderen?

Een vlot is ook een "door spierkracht voortbewogen klein schip". Informatie over waar je met een dergelijk vaartuig kan en mag varen, kan je hierboven terugvinden.

Naast het Algemeen Politiereglement voor de Scheepvaart op de Binnenwateren gelden voor sommige waterwegen bijkomend “Bijzondere reglementen”. Zo geldt er o.a. op de Demer, de Dijle, het Zeekanaal Brussel-Schelde, het Albertkanaal, het Kanaal Briegden-Neerharen, de Zuid-Willemsvaart, het Kanaal Bocholt-Herentals, het Kanaal van Beverlo, het Kanaal Dessel-Kwaadmechelen en het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten in de regel een verbod om met een vlot te varen. Op de Schelde, stroomafwaarts de brug te Dendermonde, en op de Rupel mogen vlotten slechts varen, indien ze door een motorvaartuig gesleept worden.

Tenslotte dient ook aan de regelgeving omtrent de verplichte uitrusting van een vaartuig voldaan te worden. Meer informatie kan je terugvinden op de website van de Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer.

Is varen met een opblaasbare kano, kajak of roeiboot toegelaten op de bevaarbare waterwegen in Vlaanderen?

Een opblaasbare kano, kajak of roeiboot is een "door spierkracht voortbewogen klein schip". Informatie over waar je met een dergelijk vaartuig kan en mag varen, kan je hierboven terugvinden.